Vergelijking van roterende en excentrische tabletpersen

In de farmaceutische industrie spelen tabletpersen een centrale rol bij de productie van vaste toedieningsvormen. Twee van de meest gebruikte machinetypen zijn roterende en excentrische tabletpersen. Ondanks hun vergelijkbare functie – het persen van poedervormige stoffen tot tabletten – verschillen deze persen fundamenteel in ontwerp, functionaliteit, capaciteit en toepassingsmogelijkheden. De volgende vergelijking belicht de belangrijkste kenmerken van beide perstypen en legt uit voor welke toepassingen ze bijzonder geschikt zijn.

De excentrische pers of enkelstationpers is het historisch oudere ontwerp en kenmerkt zich door zijn eenvoudige mechaniek. De naam is afgeleid van de excentrische aandrijving, die via een roterende as een op-en-neergaande beweging van de persram genereert. Deze beweging zorgt ervoor dat het poeder in een matrijs wordt samengeperst en tot een tablet wordt gevormd. De excentrische pers werkt met slechts één persstation, waardoor hij aanzienlijk langzamer is dan de rotatiepers. Het productieproces is sequentieel: het poeder wordt gevuld, samengeperst, ontvormd en vervolgens begint de cyclus opnieuw.

Excenterpersen bieden verschillende belangrijke voordelen, met name op het gebied van onderzoek, ontwikkeling en productie van kleine series. Hun eenvoudige ontwerp maakt nauwkeurige controle over individuele procesparameters mogelijk, zoals perskracht, vulhoogte of perssnelheid. Deze flexibiliteit maakt ze ideaal voor de ontwikkeling van nieuwe formuleringen en voor gebruik in laboratoria. Excenterpersen kunnen ook worden gebruikt voor het testen van bijzonder moeilijke poedermengsels die een nauwkeurige compressie-instelling vereisen. Reiniging en gereedschapswissels zijn met dit ontwerp ook eenvoudiger dan met complexere rotatiepersen.

De rotatiepers, ook wel rotatiepers genoemd, heeft daarentegen een cirkelvormig persgereedschap dat continu roteert en meerdere persstations tegelijk bedient. De matrijzen zijn in een cirkel op een roterende schijf geplaatst, met perscilinders die van boven en onderen aangrijpen. Deze machine kan tientallen of zelfs honderden tabletten in één rotatie persen. De hoge snelheid en de mogelijkheid om parallel te verwerken maken de rotatiepers de beste keuze voor massaproductie.

Een belangrijk voordeel van de rotatiepers is de enorme output. Moderne modellen kunnen honderdduizenden tabletten per uur produceren zonder in te leveren op consistentie of kwaliteit. De continue beweging zorgt voor een consistente vulling en compressie, wat vooral cruciaal is bij hoge volumes. In combinatie met geautomatiseerde besturing en inline-inspecties voldoen rotatiepersen aan de hoogste normen voor reproduceerbaarheid, procesbetrouwbaarheid en efficiëntie. Ze zijn echter technisch veel complexer dan excentrische persen en vereisen overeenkomstig meer inspanning op het gebied van onderhoud, kalibratie en reiniging.

Een ander verschil ligt op het gebied van procesintegratie. Rotatiepersen kunnen eenvoudig worden geïntegreerd in geautomatiseerde productielijnen. Functies zoals automatische poedertoevoer, tabletuitworp, breuk- en gewichtscontrole, of zelfs optische inspectie kunnen eenvoudig worden toegevoegd. Dit maakt ze bijzonder aantrekkelijk voor grote farmaceutische bedrijven die vertrouwen op hoge doorvoersnelheden en gestandaardiseerde processen. Excenterpersen daarentegen zijn meer geïsoleerde units die meestal handmatig worden gevuld en bewaakt.

Er zijn ook verschillen in energie-efficiëntie en geluidsniveau. Door hun continue beweging werken rotatiepersen vaak energiezuiniger bij hoge belastingen, terwijl excenterpersen meer mechanische belasting kunnen genereren door de constante versnelling en vertraging van de ram. Dit heeft niet alleen invloed op het energieverbruik, maar ook op de slijtage van componenten.

Qua kosten zijn excenterpersen goedkoper in aanschaf, waardoor ze een kosteneffectieve keuze zijn voor kleinere bedrijven, start-ups of onderzoeksafdelingen. De investeringskosten voor rotatiepersen zijn daarentegen aanzienlijk hoger, maar bij voldoende gebruik en langdurig gebruik verdienen ze zichzelf terug door hun efficiëntie en hoge productiesnelheid.

Kortom, beide perstypen hebben hun specifieke sterke punten en toepassingsgebieden. De keuze tussen een excenterpers en een rotatiepers hangt grotendeels af van het geplande productievolume, de automatiseringsgraad, de kwaliteitseisen voor de tabletten en de beschikbare middelen. Voor de ontwikkeling van nieuwe producten, het uitvoeren van testen of kleine series is de excenterpers onverslaanbaar. Wie echter waarde hecht aan een hoge productie-output en continue productie, zal de voordelen van de rotatiepers waarderen. Beide technologieën zijn integrale componenten van de moderne tabletproductie – en hun combinatie, strategisch toegepast, kan een krachtige basis vormen voor flexibele en efficiënte farmaceutische productie.